გაკვეთილის პრეზენტაცია

მენდელების პერიოდულობის სისტემა და ატომის აღნაგობა.

1-მე 19 საუკუნის დასასრულს რუსმა ქიმიკოსმა დიმიტრი მენდელევმა ყველა ქიმიური ელემენტი სისტემურად დაალაგა და პერიოდულ ცხრილში თავისი ადგილი მიუჩინა

.ცხრილის ყოველ რიგში ელემენტები ატომური წონის მიხედვით არის დალაგებული ყველაზე მსუბუქიდან ყველაზე მძიმე ელემენტამდე,ხოლო ყოველი სვეტი ,თავის მხრივ მსგავსი თვისებების მქონე ელემენტების ჯგუფს წარმოადგენს

2/ქიმიური ელემენტები ის ძირითადი ნივთიერებებია ,რომეთაგანაც შედგება ყველაფერი ,რაც დედამიწაზე და მთელ სამყაროში არსებობს ჩვენი ჩათვლით,ბუნებაში 90 ელემენტია ნაპოვნი.მეცნიერებმა ყოველ ელემენტს სახელი დაარქვეს და შესაბამისი სიმბოლო მიანიჭეს .დედამიწაზე ყველაზე გავრცელებული ელემენტებია ჟანგბადი და სილიციუმი.
3.ყოველი ნივთიერება პაწაწინა ნაწილაკებისაგან შედგება,რომლებსაც ატომები ქვია,ისინი ხსირად ჯგუფებად ,მოლეკულებად არის თავმოყრილი .ატომები იმდენად პატარაა,რომ მიკროსკოპშიც არ ჩანს.
4.ატომი შედგება ელექტრონების ,პროტენებისა და ნეიტრონები ერთადაა თავმოყრილი ბირთვში .მის გარშემო გაცილებით მსუბუქი ელექტრონები მოძრაობენ.სხვა და სხვა ელემენტის ატომები სხვა და სხვა რაოდენობის ნაწილაკებისაგან შედგება ყველაზე მსუბუქ ელემენტს წყალბადს ბირთვში ერთადერთი პროტონი აქვს ,ხოლო ერთ ერთ უმძიმეს ელემენტს ურანს 92- პროტონი.
5.მარტო.ის რად ღირს ,რომ დღეს ნებისმიერ ჩვენგანს შეგვიძლია პერიოდული სისტემის მიხედვით ნებისმიერი ელემენტი დავახასიათოთ ,გავიგოთ მისი ატომური მასა პროტონების ელექტრონების, ნეიტრონების რაოდენობა,მისი ვალენტობა
6.პერიოდულობის კანონმა დასაბამი მისცა თანამედროვე ქიმიას .გახდა იგი ერთიანი მთლიანი მეცნიერება.დღეს პერიოდულ სისტემაში ყველა ქიმიურ ელემენტს თავისი ზუსთად განსაზღვრული ადგილი აქვს ,მის საფუძველზე ზუსთად შეგვიძლია ვიწინასწარმეტყველოთ სად მოთავსდება რომელიმე ახლად აღმოჩენილი ქიმიური ელემენტი და როგორი თვისებები ექნება მას ,ჯერჯერობით არ აღმოუჩენიათ ელემენტი,რომლისთვისაც არ მოიძებნება ადგილი ამ სისტემაში.
7.მენდელეევის პერიოდულ სისტემაში უკვე შეივსო ცარიელი ადგილები,მაგრამ ალბათ პერიოდულობის კამონმა ჯერ კიდევ ვერ ამოწურა თავისი შესაძლებლობები,ალბათ კვლავ აღმოჩნდება ახალი ელემენტები და მრავალ ახალ საიდუმლოს ახდის ფარდას.
8.გაინტერესებთ ალბათ ის ქართველები ,რომლებმაც წვლილი შეითანეს პერიოდული სისტემის განვითარებაში.პეტრე მელიქიშვილის -ქართველ მეცნიერს ,რომლის გამოკვლევებზე დაყრდნობით მენდელეევმა ქიმიურ ელემენტ პრაზეოლიუმს პერიოდულ სისტემაში სათანადო ადგილი მიუჩინა.
9.პერიოდულობის კანონი ბუნეის ზოგადი კანონია ,თვისებების თანდათანობითი ცვლილებადა პერიოდულობა .სამართლიანია ბუნების მრავალი მოვლენისათვის.მაგ:დედამიწა თავისი ღერძის გარშემო ბრუნავს და დღეს ღამე მოსდევს ,ღამეს დღე და ასე მეორდება დაუსრულებლივ პერიოდულად ზაფხულს ცვლის შემოდგომა .შემდეგ ზამთარი და გაზაფხული მოდის
10.პერიოდულ სისტემ,აში ქიმიური ელემენტები განლაგებულია ატომბირთვის მუხტის ზრდის მიხედვით,მის ზრდასთან ერთად პერიოდულად იცვლება ელექტრონთა რიცხვი ელემენტის ატომის გარე შრეზე,

ამიტომ ელემენტებისა და მათი ნაერთების თვისებები იცვლება პერიოდულად .ელემენტის ადგილს პერიოდულ სისტემაში გვიჩვენებს ატომური ნომერი ,რომელიც  განსაზღვრულია პროტონების რიცხვით.პერიოდულ სისტემაში პერიოდის ნომერი გვიჩვენებს ელექტრონული შრეების ,რიცხვს ელემენტის ატომში .ელექტრონთა რიცხვი Aჯგუფის ელემენტების გარე ენერგეტიკულ დონეზე კი ემთხვევა ჯგუფის ნომერს.
11.პერიოდულობის კანონმა მრავალ აღმოჩენას მისცა ბიძგი მეცნიერებაში .აქ პერიოდულ სისტემაში ვხედავთ ბუნების განვითარების ზოგად საყოველთაო  კანონებს ;1-რაოდენობრივი ცვლილებების თვისებრივში გადასვლის კანონს 2)დაპირისპირებულთა ერთიანობისა და ბრძოლის კანონს.3)უფრო მარტივიდან ყფრო რთულისკენ.4)უარყოფის უარყოფის კანონს
11 მენდელეევის მიერ პერიოდული სისტემის გამოქვეყნებამდე სულ რაღაც 5 წლით ადრე 1864 წელს ინგლისელი ქიმიკოსი ჯონ ნიულენდსი აღნიშნავდა ,რომ თუ ქიმიური ელემენტებს ატომური მასის ზრდის მიხედვით განვალაგებთ ,დაწყებული რომელიმე ელემენტიდან ,ყოველი მერვე ელემენტი საწყისი ელემენტის მსგავსი იქნება.ამ წესს ქიმიკოსმა :ოქტავების წესი :უწოდა.1865  წელს კი ჯონ ნიულენდსმა გამოაქვეყნა ცხრილი.რომელშიც ქიმიური ელემენტები განლაგებული იყო :ოქტავების წესის მიხედვით.მაგრამ მან ვერ პოვა აღიარება და დიდი ხნით დავიწყებას მიეცა .
„12 პერიოდული სისტემა არის ქიმიური ელემენტების ბუნებრივი კლასიფიკაციის ასახვა ,რომელიც ეფუძნება ამ ელემენტის ატომთა ელექტრონულ აგებულებას.ატომბირთვის მუხტის ზრდასთან ეღად პერიოდულად იცვლება ქიმიური ელემენტის ატომთა გარე ელექტრონული გარსის აგებულება ,შესაბამისად ამ ელემენტების თვისებები.ქიმიური ელემენტებისა და მისი ნაერთების თვისებების შესახებ მსჯელობა შესაძლებელია ამ ელემენტის მდებარეობის მიხედვით პერიოდულ სისტემაში.
13.პერიოდულობის კანონი სამყაროს ზოგადი კანონია .მისი შესწავლისას ჩვენს თვალწინ გადაიშალა სამყაროს ძირითადი კანონზომიერებანი.